W obecnych czasach dostrzegamy zdecydowanie większą świadomość ludzi na temat psychologii w sporcie, ale czy tak naprawdę zdajemy sobie sprawę, czym ona się zajmuje? W jaki sposób wpływa na zawodników i trenerów? Co tak naprawdę oddziaływuje na ich zachowanie, formę oraz to, jacy są? Dlaczego w Polsce wciąż za mało o tym się mówi, a przede wszystkim robi?

W dobie powszechnej – nie tylko w sporcie – mody na ekspertów mentalnych lub osób „próbujących nimi być”, warto zagłębić się, odróżnić i poznać to, czym jest prawdziwa psychologia sportu. A co najważniejsze, z czym zmagają się sportowcy również po tej drugiej stronie parkietu.

Psychologia sportu to obszerny dział, w którym poruszanych jest wiele kwestii: trening mentalny, czyli poprawa i rozwój umiejętności sportowca poprzez różne narzędzia i ćwiczenia, trening psychomotoryczny, który skupia się na wytrenowaniu zdolności, takich jak m.in.: koncentracja, szybkość reakcji, uwaga i przede wszystkim temat zdrowia psychicznego, czyli tego najważniejszego, często pomijanego. A przecież sportowiec to człowiek, który czuje, myśli i ma swoje życie poza sportem.

Czas w końcu o tym porozmawiać!

1na1, czyli szczerze o mentalu w koszykówce

Koszykówka to zespół, taktyka, technika, motoryka. Koszykówka to drużyna, rywalizacja, emocje, kibice… i on – zawodnik, sam na sam ze sobą, z jego myślami, uczuciami, siłą, celami, przeciwnościami. I o tym chcemy opowiedzieć.

Przed Tobą, czytelniku, cykl artykułów, wiedzy psychologicznej, ale zwłaszcza rozmów 1na1 z zawodnikami, trenerami, ludźmi związanymi z koszykówką, w których główną rolę odgrywać będzie psychologia i to, dlaczego jest tak ważna dla nich i inspirująca dla innych.

Na co dzień obserwujemy i śledzimy w mediach społecznościowych sportowców, bo chcemy wiedzieć jacy są, naśladować ich, podążać ich drogą, czy utożsamiać się z tymi, którzy grają w naszej ulubionej drużynie. Często wydaje nam się, że jest to idealne życie, na które nie można narzekać, bo przecież „robi się to, co się kocha i dostaje się za to wynagrodzenie”. Tutaj zmierzamy do ogromnego przyzwolenia na hejt i oceniania zawodnika przez pryzmat jednego meczu i oczekiwań, niczym gladiatora na arenie. Kończymy na tym, że nasz bohater to człowiek zupełnie taki sam jak my wszyscy. Człowiek, który „występuje” przed nami, a „żyje”, gdy nie patrzymy.

Sportowcy bardzo często doświadczają problemów ze zdrowiem psychicznym, a czynników, które na to wpływają jest wiele i wyróżnić możemy: kontuzje, porażki, hejt, oczekiwania, wiek i zakończenie kariery, sytuacje w zespole/klubie, a także to, o czym zostało wspomniane wcześniej – zawodnik to człowiek mający swoje życie prywatne, które również wpływa na jego pracę, czyli sport. Wszystkie doświadczenia, wzorce, nawyki i to, co nas ukształtowało, a także środowisko, w którym się wychowywaliśmy są początkiem tego, w jaki sposób obecnie funkcjonujemy i odbieramy świat. Przyczyn może być mnóstwo i to głęboko zakorzenionych, ale z pewnością nie jest nią słabość. To, że zawodnik jest świadomy swojego stanu zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego oraz to, że dba o to i szuka rozwiązań, aby stawać się jeszcze lepszym, jest mądrością, siłą i odwagą.

Znamy historie ze świata sportowego, w których znane osoby otwarcie mówią o swoich problemach, a często do nich należą: depresja, stany lękowe, zaburzenia osobowości, uzależnienia, próby samobójcze, samookaleczenia. To bardzo ważne, aby przełamywać temat tabu i uświadamiać ludzi o tym, jak powszechne w dzisiejszych czasach jest dbanie o zdrowie mentalne. Słowem „epidemia” określone zostały problemy ze zdrowiem psychicznym przez środowisko najwyższej ligi rozgrywkowej w koszykówce (NBA). I nie dotyczy to tylko Stanów Zjednoczonych. Wręcz przeciwnie – słowo to dotyczy nas wszystkich. W Polsce z każdym rokiem liczba koszykarzy i koszykarek, którzy zmagają się z różnymi problemami rośnie w przerażającym tempie i co gorsza – dotyka to również tych najmłodszych.

Niech podsumowaniem będą słowa Markelle Fultza (rozgrywającego Orlando Magic, nr 1 draftu NBA 2017), które trafnie oddają to, co chcemy przekazać tym projektem:

„Depresja, stany lękowe i ataki paniki nie są oznaką słabości. Są oznaką tego, że tak długo próbowałeś pozostać silny. 1 na 3 z nas przechodzi depresję, stany lękowe lub ataki paniki przynajmniej raz w życiu. Czy udostępniłbyś to na swojej tablicy przynajmniej przez jeden dzień? Większość ludzi tego nie zrobi. Tym, którzy to zrobią – dziękuję za podzielenie się wsparciem. Niech ci, którzy zmagają się z trudnościami, wiedzą, że nie są sami”.

I tym będziemy się dzielić zarówno my, jak i nasi rozmówcy.

Pokażemy koszykówkę od innej strony, aby uświadomić, że życie nie kończy się na parkiecie. Aby wyjść poza schematy i przełamać temat tabu, jakim jest mówienie o zdrowiu psychicznym. Chcemy otworzyć oczy, serca, zainspirować, a nawet pomóc. Dla nas koszykówka to coś więcej niż sport i praca zawodowa – to miłość i pasja, której się oddałyśmy. Patrzymy na nią w inny sposób i dlatego chcemy ją zrozumieć jeszcze lepiej i tego nauczyć innych.

Dominika Kuchta i Pamela Wrona

*

Dominika Kuchta – psycholog sportu, współpracująca z reprezentantami Polski w koszykówce młodzieżowej i seniorskiej oraz z zawodnikami i trenerami najwyższej klasy rozgrywkowej w Europie i NCAA,

Pamela Wrona – dziennikarka sportowa, najdłużej związana z portalem PolskiKosz.pl. Jak mówi: „Koszykówka daje ludziom głos. Ja to tylko przelewam na papier”. W swoich rozmowach przez koszykówkę opowiada historie.